Soğuk savaş yıllarında uzaya gitme yarışı devam ederken birbirine gol atmak isteyen Amerika ile Rusya sürekli bir yarış halindeydi. Ardı ardına geliştirilen yeni teknolojiler, uzay çalışmaları savaşa dair her unsuru taşıyan ama konvansiyonel bir savaş olmayan bu çatışmada üstün hale gelebilmek içindi.
Bu üstünlük taslama yarışında büyük paralar harcandı. Örneğin Nasa sadece sıfır yerçekimi ortamında yazmayı sağlayan "Zero-G" adı verilen kalem ve ilgili projeleri geliştirmeye 12 milyar dolar kaynak harcadı. Anlayış farklılığına gelecek olursak aynı sorunu Rusya sadece kurşun kalem kullanarak çözmüştü.
Bu yarışta insanlık iki farklı ülkeden çok, iki farklı anlayış ile karşılaştı. Amerika geniş bir vizyonla çok büyük paralar harcayarak teknoloji geliştirip sadece uzayda yazabilen bir kalemi değil, teknoloji ile ilgili bir çok farklı buluşun da kapısını araladı.
İnovasyon odaklı bu bakış açısı Amerika'ya daha bir çok avantaj kazandırdı. Rusya, düşmanlığı bulunan Çeçen'leri eli silahlı adamlar gönderip öldürtürken, Amerika sadece bilgisayar ve internet kullanarak insanları örgütleyip Arap ülkelerinde rejimleri değiştirebiliyor. Rusya'nın günümüzde bile Amerika'ya gönderdiği orada senelerdir yaşayan ajanları tespit edilip sınırdışı edilirken, Amerika Facebook sayesinde tüm dünyanın kişisel bilgileri, yaşamı ve alışkanlıkları hakkında her türlü bilgiye sahip. Kurşun kalem ile çözülebilecek bir iş için milyarlarca dolar harcayan Amerika önce Carnivore, sonra Echelon sistemleriyle tüm dünyayı izlemenin yeterince efektif olmayacağının farkına vardı. Böylece her detaya mükemmellikle şekil verip milyar dolarlar yardımıyla Facebook efsanesini yarattı. Öyle ya, birini izlemek için kişisel bilgilerini kendi rızasıyla vermesini sağlamaktan daha ikna edici ne olabilirdi ki?
Facebook 3 öğrenci tarafından adeta CIA'in çiftliği olan Harvard Üniversitesinde kuruldu. Kısa sürede irili ufaklı yatırım alan proje ilk ciddi finasmanı olan 13 milyon dolar Accel Partners, James Breyer tarafından sağladı. Accel'in yöneticisi James Breyer aynı zamanda bir CIA firması olan In-Q-Tel firmasının yöneticisi.
CIA 1999 yılında In-Q-Tel firmasını kurduğunda firmanın ana faliyet konuları arasında veri ambarı hizmetleri, veri madenciliği, veri sınıflandırması, veri depolama teknikleri gibi tam da Facebook üzerinde gerçekleştirilen istihbarat ve veri işleme teknikleri yer alıyordu. Facebook'un ana yatırımcısının birlikte çalıştığı insanlar da ilgi çekici. Dr. Anita Jones, James Breyer ile çalışmadan önce Amerika Savunma Bakanlığında yöneticiydi. Aynı zamanda Defence Advanced Research Project Agency (DARPA) isimli devlet kuruluşunda ise danışman. DARPA, Pentagon tarafından kurulan ve Amerika Savunma Bakanlığına bağlı teknoloji projeleri üreten bir birim. Bu birim Internet'i yaratan teknolojileri de geliştirmişti.
Sabırla ve milyarlarca dolar harcanarak şekillendirilen bu geniş organizasyon şemasında net olarak Facebook projesinden sorumlu departmanı bulmak pek zor değil. DARPA'nın Information Awareness Office (IAO) departmanın görev tanımı şöyle; "IAO'nun misyonu internet iletişimi, kredi kartı alışveriş detayları, havayolu biletleri, otomobil kiralama kayıtları, hastane kayıtları, eğitim geçmişi, ehliyet bilgileri, vergi ödemeleri ve diğer sınıflandırılmış bilgileri gerektiği şekilde toplamak, saklamak ve işlemektir".
Halen herşeyin terlik giyen yahudi bir çocuğun parlak fikriyle başladığını düşünüyorsanız, buradan bakınca iyi niyetiniz oldukça sempatik gözüküyor.
Social Network filminde de yer alan bir anektod ile bitirelim. Facebook projesinin başlarında Mark Zuckenberg bir arkadaşına "Harvard’dan birisiyle ilgili bilgi istiyorsan bana sorman yeterli" diyor. Arkadaşı "neden?" dediğinde Mark'ın cevabı;
“Kendileri verdi, sebebini bilmiyorum ama bana güvendi aptallar!”
Kaynak: Tamer Şahin
