1.01.2008

ON İKİ HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ

Türk kavimlerinin en eski zamanlardan beri, en çok kullandıkları takvim sistemi, devri on iki hayvanlı takvim sistemidir.
İslam-Türk alimleri bu on ikili sisteme “Tarih-i Türki,” “Tarih-i Türkistan,” “Tarih-i Khıta” ve “Uygur” veya “Sal-i Türkan” (“Türk yılı”) demektedirler.
Bu takvimde Dünya’nın ömrü 3.600.000 yıldır.
Bu süre 360 ven'dir.
1 ven 10.000 yıldır. 12 yıl 1 devirdir.
1 yıl 12 aydır.
1 ay 4 hafta ve 30 gündür.

Bu on ikili sistemde her hayvan bir yıla ad vermektedir.
Devre tamamlandıktan sonra, yeniden on ikili devre başlamaktadır.
Yıllara adlarını veren hayvanlar sırasıyla şunlardır:

1- Sıçgan (sıçan),
2- Ud (öküz),
3- Pars (pars),
4- Tavışgan (tavşan),
5- Nek (timsah),
6- Yılan (yılan),
7- Yund (at),
8- Koy (koyun),
9- Biçin (maymun),
10- Tagaku (tavuk),
11- İt (köpek),
12- Tonguz (domuz)

Sıralamadan da anlaşılacağı üzere, devrenin ilki Sıçan, sonu ise Domuz yılıdır.

Göktürkler’in kullandığı on iki hayvanlı takvimde her hayvanın bir yılı gösterdiği, yıl içerisinde aylar ve aylar içerisinde de günlerin varlığı ortaya çıkmaktadır.

Göktürkler’in kullandığı bu takvim Uygurlar tarafından da kullanılmıştır.
Burada on ikilik devrede yıl, ay ve günler gösterilmektedir.
Uygur hukuk belgelerinde:
“Takıgu yıl, törtünç ay, sekiz yangıya”,
(“Tavuk yıl, dördüncü ay, sekiz yeniye”);

Bu takvimi kullanan kavimlerden biri de Tuna Bulgarları’dır.
Onlar hayvan adlarını kendi dillerinin yapısına uygun bir biçimde belirlemişlerdir. Ayları da diğer Türk topluluklarında olduğu gibi sayı sırasına göre belirtmişlerdir.


Miladi Yılı Hayvan Yılına Çevirme

Miladın ilk yılı on ikili takvimde Tavuk yılına rastlıyor. Sıçan yılı Miladın 4. yılına rastlıyor. Burada N=M formülü uygulanmaktadır.
1- Sıçan : 00
2- Sığır : 08
3- Pars : 16
4- Tavşan : 25
5- Ejder : 33
6- Yılan : 41
7- At : 50
8- Koyun : 58
9- Maymun: 66
10-Tavuk : 75
11- İt : 83
12- Domuz : 91

Miladi 1600 yılını bulalım :

M = 1600-4/12= 1596 : 12 = 108,00 = Sıçan yılı
1751 yılı için :
1751 – 4 / 12= 1747 / 12 = 45,58 = Koyun yılı

1990 yılı için :
1990 – 4 / 12 = 1986 - 12 = 165,50 = At yılı.

Yılbaşı olarak gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz günü alınırdı.